Regels herbeoordeling op een rijtje

De regels voor de beoordeling van arbeidsongeschiktheid zijn per 1 oktober 2004 veranderd. De meeste mensen die nu een WAO-, Wajong- of WAZ-uitkering ontvangen, krijgen de komende tweeënhalf jaar te maken met een herbeoordeling volgens deze nieuwe regels. Het UWV (Uitvoeringsinstituut Werknemersverzekeringen) voert de herbeoordelingen uit en stuurt hierover bericht. Toch is voor veel arbeidsongeschikten niet duidelijk of de nieuwe regels voor hen gelden, wat er nu precies verandert, en wat zij kunnen verwachten. In dit artikel zet mevrouw Neeltje Huvenaars de belangrijkste informatie over de herbeoordelingen op een rijtje.

Auteur:
Neeltje Huvenaars

Voor wie?
De nieuwe regels gelden voor iedereen die voor het eerst een arbeidsongeschiktheidsuitkering aanvraagt. Maar ook voor mensen die al een WAO, Wajong of WAZ-uitkering ontvangen. Er zijn echter uitzonderingen:

• mensen geboren voor 1 juli 1949;
• mensen waarvoor bij eerdere wijzigingen in de regels voor de arbeidsongeschiktheidsbeoordeling uitzonderingen zijn gemaakt.

Als u bij één van beide groepen hoort, verandert de arbeidsongeschiktheidsbeoordeling voor u niet.

Wanneer?
De herbeoordelingen nemen tweeënhalf jaar in beslag en vinden plaats op basis van leeftijd:

• mensen geboren op of na 1 juli 1956 worden beoordeeld tussen 1 oktober 2004 en 31 maart 2006;
• mensen geboren tussen 1 juli 1949 en 1 juli 1956, worden beoordeeld tussen 1 januari 2006 en 31 maart 2007.

Ook binnen deze perioden roept het UWV de jongste arbeidsongeschikten in principe het eerst op. Zolang u niet bent herbeoordeeld en zolang uw situatie gelijk blijft, verandert er niets aan uw uitkering.

Herbeoordelingsmomenten
Vanaf 1 oktober 2004 beoordeelt het UWV uw arbeidsongeschiktheid niet meer elke vijf jaar. De uitkering die u wordt toegekend, krijgt u in principe voor onbepaalde tijd. Dit wil niet zeggen dat u helemaal niet meer herbeoordeeld wordt. Een herbeoordeling kan namelijk nog wel plaatsvinden als de verzekeringsarts of arbeidsdeskundige dit nodig vindt. Of als u er zelf om vraagt, bijvoorbeeld omdat uw gezondheidssituatie is veranderd. Als u op basis van uw leeftijd of oude rechten geen herbeoordeling krijgt, dan wordt u vanaf 1 oktober 2004 ook niet meer herbeoordeeld, tenzij daar een concrete aanleiding voor is.

Rol verzekeringsarts
Net zoals voorheen bekijkt de verzekeringsarts van het UWV uw gezondheidsklachten in relatie tot uw mogelijkheden om te werken. Als de verzekeringsarts heeft vastgesteld dat u beperkingen heeft, maar dat er wel mogelijkheden zijn om te werken, wordt u uitgenodigd voor een gesprek met de arbeidsdeskundige. Als de arts vindt dat u helemaal niet meer kunt werken, vindt dit gesprek niet plaats. Tot nu toe werd u dan meteen volledig arbeidsongeschikt verklaard. Volgens de nieuwe regels wordt er overlegd of een tweede verzekeringsarts naar uw situatie zal kijken. Daarnaast verklaart het UWV u volgens de nieuwe regels alleen volledig arbeidsongeschikt op psychische gronden als er sprake is van een ernstige psychische stoornis, waardoor u niet meer goed voor uzelf kunt zorgen en ook niet in staat bent persoonlijke, familie- en werkrelaties te onderhouden. Stelt de verzekeringsarts bij u geen ernstige psychische stoornis vast, dan geeft de verzekeringsarts aan wat uw beperkingen zijn en krijgt u een gesprek met de arbeidsdeskundige van het UWV.

Rol arbeidsdeskundige
De arbeidsdeskundige kijkt welke functies u theoretisch gezien met uw beperkingen nog zou kunnen vervullen en wat u daarmee kunt verdienen. Hij selecteert uit een computersysteem drie functies. Bij het zoeken van functies is een aantal zaken gewijzigd, namelijk:

• De arbeidsdeskundige moet drie functies vinden met elk drie arbeidsplaatsen. Voorheen waren dat drie functies met samen tenminste 30 arbeidsplaatsen en tenminste zeven arbeidsplaatsen per functie.
• Er wordt geen rekening meer gehouden met ontbrekende vaardigheden zoals: geen Nederlands spreken en verstaan of niet met een computer kunnen omgaan. De arbeidsdeskundige mag functies selecteren waarvoor u zich met relatief weinig moeite en binnen zes maanden kunt kwalificeren, bijvoorbeeld met een taal- of computercursus.
• Als u in deeltijd werkte, mag de arbeidsdeskundige ook voltijdse functies selecteren, tenzij de verzekeringsarts u op medische gronden een urenbeperking heeft gegeven.
• Het arbeidspatroon (zoals ploegendienst) speelt geen rol meer bij het selecteren van functies. Nachtarbeid (arbeid tussen 00.00 en 06.00 uur) geldt niet als geschikt werk, tenzij u dat al deed.

Met deze nieuwe regels zal de arbeidsdeskundige meer geschikte functies kunnen vinden dan voorheen. Hoe hoger het loon van de functies die het arbeidskundig onderzoek oplevert, hoe lager uw arbeidsongeschiktheidspercentage. De functies die de arbeidsdeskundige heeft geselecteerd spelen alleen een rol bij het bepalen van uw arbeidsongeschiktheid. U hoeft niet op deze functies te solliciteren. Misschien zijn er niet eens vacatures voor de genoemde functies.

Na herbeoordeling
Het is mogelijk dat u uw uitkering door de herbeoordeling met de strengere regels (gedeeltelijk) verliest. Als het UWV beslist dat uw uitkering wordt verlaagd of stopgezet, dan gaat deze beslissing pas in twee maanden nadat u de beslissing heeft ontvangen. Bent u (meer) arbeidsgeschikt bevonden, dan is het UWV van mening dat u met arbeid een inkomen kunt verdienen. U moet dan betaald werk zoeken. Wanneer u hulp nodig heeft bij het aan de slag gaan, kan het UWV een reïntegratiebedrijf voor u inschakelen. Als het u (nog) niet lukt om werk te vinden, kunt u een WW-uitkering aanvragen bij het Centrum voor Werk en Inkomen (CWI). Wanneer u daarvoor niet in aanmerking komt, hebt u mogelijk recht op een bijstandsuitkering.

Nog vragen?
Bel dan met de Helpdesk van het Breed Platform Verzekerden en Werk, telefoon 020-4800 300. Bereikbaar op werkdagen van 12.00 - 20.00 uur. Of kijk op www.bpv.nl/hdindex.html

Dat het soms -dank zij een goede voorbereiding- goed kan aflopen, bewijst E.v.d.M. Zij schrijft: 'Met mijn keuring is het goed afgelopen! Ik had die dag toevallig (?) migraine, en ben er groen en geel heen gegaan. Van de apotheek had ik een overzicht van mijn medicijngebruik meegenomen en mijn ingevulde hoofdpijndagboek. Na 5 minuten zei de verzekeringsarts: 'Ik heb het wel gezien en ik zal je afkeuren.' Toen kon ik weer gaan.'

Mevrouw Neeltje Huvenaars is beleidsmedewerker van het Breed Platform Verzekerden en Werk

Interessante websites over dit onderwerp:
www.steungroep.nl/herkeuring.htm
www.wao-wet-weetjes-advies.nl/
forum.waocafe.nl/
www.waoplein.nl/zwartboek

Uit Hoofdzaken, het blad van de Nederlandse Vereniging van Hoofdpijnpatiënten, 1/2005.