NET-SCHRIFT

VLINDERS IN EEN DUIKERPAK door Jean-Dominique Bauby aan Claude gedicteerd Kwallenbestaan

Letterlijk 'met een knipoog verteld' is het verhaal 'Vlinders in een duikerpak', een verhaal door Jean-Dominique Bauby aan Claude gedicteerd.

Op de avond van 8 december 1995 raakt Bauby, op dat moment hoofdredacteur van het tijdschrift Elle, na een beroerte in een diepe coma. Na bijna twee maanden is hij weer bij bewustzijn, met een heldere geest, maar gereduceerd tot een bestaan minder dan dat van een kwal. Hij kan niet meer bewegen, eten en spreken. Ademhalen is zonder technische hulp niet mogelijk.

Alleen over zijn linker ooglid heeft hij nog controle. Daarmee en met behulp van een speciaal uitgekiend alfabet dicteert hij zijn verhaal. 'Men zegt het alfabet voor mij op in de versie E-S-A... tot ik met een knipoog de persoon met wie ik praat aangeef dat hij moet stoppen en die letter moet noteren.' Letters rijgen zich aaneen tot woorden, zinnen en hoofdstukken.

Bauby's gedachtestroom bevat vooral zijn 'belevenissen' in het Zeehospitaal in Berck-Plage, zijn angsten en zijn verwachtingen en zijn overpeinzingen. Aan het slot memoreert hij hoe hij zich op de avond vlak voor zijn beroerte voelde: '... alsof ik LSD had geslikt, en zeg bij mezelf dat ik niet meer de leeftijd heb voor die fantasieën.'

Het knipogend dicteren aan de geduldige Claude neemt bijna de hele zomer van 1996 in beslag. 'Met haar ellebogen op het formica roltafeltje dat zij als bureau gebruikt, herleest Claude de teksten die wij sinds twee maanden elke middag geduldig uit het niets tevoorschijn toveren.' Bepaalde bladzijden vallen tegen. Bauby vraagt zich af of alles bij elkaar wel een boek vormt.

De twijfel waarmee Bauby nog worstelde, is na lezing verdwenen. Ja, het is een volwaardig verhaal. Bauby was journalist en zijn gave van meeslepend verteller maakt de geest van iemand met het zgn. 'locked-in-syndrom' heel invoelbaar. Zonder chagrijnig te zijn, wel af en toe wanhopig, zonder cynisch te zijn, wel af en toe humoristisch.

Een paar dagen na het verschijnen van zijn boek, maart 1997, overlijdt Jean-Dominique Bauby, 43 jaar oud. Element Uitgevers, 123 blz. / 29,50

Naar de eerste- , de tweede-, of de derde pagina van NET-SCHRIFT

Terug naar de Boekenrubriek